Microsoft blokkeert ICC-aanklager: Europa's digitale afhankelijkheid blootgelegd
Den Haag, dinsdag, 20 mei 2025.
Zonder pardon heeft Microsoft de e-mail van ICC-hoofdaanklager Karim Khan afgesloten. Deze actie, op last van de Amerikaanse overheid, werpt een nieuw licht op de risico’s van Europa’s afhankelijkheid van Amerikaanse techgiganten. Wat betekent dit voor de digitale soevereiniteit van Europa, nu zelfs het Internationaal Strafhof getroffen wordt? De blokkade volgt op arrestatiebevelen tegen Netanyahu en Gallant, en zet de verhoudingen verder op scherp. Is dit het begin van een nieuw digitaal tijdperk?
De feiten op een rij
Op last van de Amerikaanse overheid blokkeerde Microsoft de toegang tot de e-mail van Karim Khan, de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) [1]. Deze blokkade vond plaats zonder tussenkomst van een rechter en zonder mogelijkheid tot verweer voor het ICC [1]. De sancties volgen op arrestatiebevelen die het ICC in november 2024 uitvaardigde tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister Yoav Gallant [3][4]. Khan moest noodgedwongen overstappen op de Zwitserse e-mailprovider Proton [3]. Ook werden zijn bankrekeningen in Groot-Brittannië geblokkeerd [3][4].
Digitale soevereiniteit in gevaar
De abrupte actie van Microsoft heeft in Europa geleid tot grote zorgen over de digitale afhankelijkheid van Amerikaanse technologie [1]. Peter Ganten, voorzitter van de Open Source Business Alliance (OSBA), noemt de blokkade een ‘wake-up call’ voor iedereen die verantwoordelijk is voor de veilige beschikbaarheid van staats- en private IT-infrastructuren [3]. Hij benadrukt dat er dringend behoefte is aan alternatieven die Europa zelf kan controleren en vormgeven [3]. De OSBA beschouwt de actie van Microsoft als ‘ongekend in deze context en met deze impact’ [3].
Nederlandse zorgen
De Dutch Cloud Community waarschuwt dat als de Tweede Kamer iets besluit wat Washington niet zint, de toegang tot parlementaire e-mail op bevel kan worden afgesloten [1]. Uit onderzoek blijkt dat 100% van de onderzochte overheidsorganisaties gebruik maakt van Microsoft-producten [1]. Dit benadrukt de omvang van de afhankelijkheid en de potentiële risico’s [1]. In oktober 2024 achtte de Nederlandse regering de risico’s van het gebruik van Microsoft nog acceptabel [4]. De huidige ontwikkelingen zetten dit standpunt mogelijk onder druk [alert! ‘politieke afwegingen kunnen veranderen’].
Alternatieven en de toekomst
Het ICC is momenteel op zoek naar Europese alternatieven voor de verloren diensten [4]. Er rijzen vragen over de ‘enterprise-readiness’, veiligheid en soevereiniteit van potentiële Europese alternatieven [4]. Alexander Windbichler, CEO van ANEXIA, stelt dat Microsoft zijn cloudoplossingen onder eerlijke licentievoorwaarden beschikbaar moet stellen aan Europese bedrijven om de digitale soevereiniteit te vergroten [5]. Hij pleit ook voor het versterken van de Europese software-industrie en het benutten en promoten van Europese bedrijven [5]. Open source is volgens hem een goed alternatief voor veel toepassingen [5].