Europese Chips Act: miljardeninvestering haalt doel mogelijk niet

2025-05-08 politiek

Brussel, donderdag, 8 mei 2025.
De Europese Unie investeert fors in de halfgeleiderindustrie. Met de Chips Act wil de EU haar positie op de wereldmarkt versterken. De Europese Rekenkamer waarschuwt nu dat de doelstelling van 20% marktaandeel in 2030 mogelijk niet gehaald wordt. Ondanks een investering van 47 miljard dollar blijft de EU achter. De huidige strategie mist focus en duidelijke doelen. Slechts een klein deel van het budget komt direct van de Europese Commissie. Concurrentie vanuit de Verenigde Staten en Azië blijft groot.

Ambitieuze doelstellingen en kritiek

De EU stelde zich ten doel om tegen 2030 een marktaandeel van 20% in de wereldwijde microchipmarkt te bereiken [1]. Dit doel lijkt echter steeds verder weg, mede doordat de huidige aanpak tekortkomingen vertoont [1][2]. Annemie Turtelboom, lid van de Europese Rekenkamer, benadrukt dat de EU een realiteitscheck nodig heeft met betrekking tot de strategie voor de microchipindustrie [1][2]. De huidige voortgang is onvoldoende om de ambitieuze doelen te realiseren [1]. De Europese Rekenkamer uit kritiek op het gebrek aan helderheid in de doelstellingen en monitoring van de Chips Act [1].

Financiële context en investeringen

De Europese Chips Act omvat een geschatte financiering van €86 miljard tot 2030, waarvan slechts 5% (€4,5 miljard) afkomstig is van de Europese Commissie [1]. Dit betekent dat het grootste deel van de investeringen uit andere bronnen moet komen, zoals nationale overheden en private investeerders. Ter vergelijking: toonaangevende wereldwijde fabrikanten investeerden tussen 2020 en 2023 ongeveer 430 miljard dollar [2]. Deze cijfers onderstrepen de omvang van de uitdaging waar de EU voor staat om een significante positie in de halfgeleiderindustrie te verwerven [2].

Factoren die de concurrentiepositie beïnvloeden

Verschillende factoren beïnvloeden het concurrentievermogen van de EU in de halfgeleiderindustrie. Zo is de EU afhankelijk van de import van grondstoffen. Hoge energiekosten en milieuoverwegingen spelen ook een rol [1]. Geopolitieke spanningen en exportcontroles vormen eveneens een uitdaging. Een tekort aan geschoolde arbeidskrachten draagt verder bij aan de complexiteit [1]. De Europese Commissie anticipeert op een marktaandeelstijging van 9,8% in 2022 naar 11,7% in 2030, wat aanzienlijk lager is dan de beoogde 20% [1][2].

Reactie vanuit de industrie

Op 6 mei 2025 vond in Brussel de eerste plenaire bijeenkomst plaats van de Industrial Alliance on Processors and Semiconductor Technologies [4]. Deze alliantie, gelanceerd in 2024 als onderdeel van de Chips Act, heeft als doel de technologische soevereiniteit en innovatiecapaciteit van Europa op het gebied van halfgeleiders te versterken [4]. Tijdens de bijeenkomst werden strategieën besproken met betrekking tot cruciale prioriteiten zoals vaardigheden, toeleveringsketens en duurzaamheid [4]. De Chips Joint Undertaking presenteerde aankomende mogelijkheden voor bedrijven en onderzoeksorganisaties om innovaties op te schalen [4].

Implicaties voor Brainport

Voor het Brainport-ecosysteem, met zijn sterke focus op halfgeleidertechnologie, zijn de ontwikkelingen rondom de EU Chips Act van groot belang. De regio is afhankelijk van een sterke Europese halfgeleiderindustrie. De mogelijke tekortkomingen van de Chips Act kunnen de groei en innovatie in Brainport negatief beïnvloeden. Het is daarom cruciaal dat de Nederlandse overheid en bedrijven in Brainport actief betrokken blijven bij de Europese ontwikkelingen en zich inzetten voor een effectieve implementatie van de Chips Act. De recente benoeming van Major General André Denk tot Chief Executive van de European Defence Agency (EDA) op 7 mei 2025, kan indirecte gevolgen hebben voor de veiligheidsaspecten binnen de halfgeleiderindustrie [5].

Bronnen

chips act europese unie