Na de Chips Act: 'Silicon Schengen' moet Europa's chipindustrie redden
Rome, maandag, 26 mei 2025.
De Europese chipindustrie staat voor een uitdaging. De doelstelling om in 2030 twintig procent van de wereldwijde productie te leveren, lijkt onhaalbaar. De Europese Commissie verwacht slechts 11,7 procent. Daarom is het ‘Silicon Schengen’-initiatief gelanceerd. Dit Nederlandse idee, inmiddels een coalitie van negen landen, moet de samenwerking versterken en kennis bundelen. Lukt het Europa om zo een belangrijke speler te worden in de wereldwijde chipmarkt?
De doelstellingen van de EU Chips Act
De EU Chips Act, gepresenteerd in 2023, had als doel het aandeel van Europa in de wereldwijde halfgeleiderproductie te verdubbelen tot 20 procent in 2030 [1]. Ondanks deze ambitieuze doelstellingen, lopen sommige projecten vertraging op. Intel heeft de plannen voor een fabriek van 30 miljard euro in Magdeburg, Duitsland, en een kleinere fabriek in Polen uitgesteld [1]. De bouw van de eerste Europese faciliteit van TSMC in Dresden, Duitsland, is in 2024 wel begonnen [1]. De Europese Commissie verwacht echter dat de EU in 2030 slechts 11,7 procent van de wereldwijde halfgeleiderproductie zal bereiken [1].
Het ‘Silicon Schengen’-initiatief
Als reactie op de tegenvallende resultaten van de Chips Act, is het ‘Silicon Schengen’-initiatief ontstaan [1]. Dit idee, afkomstig uit Nederland, is in maart 2025 gelanceerd en beoogt een sterkere samenwerking tussen Europese landen op het gebied van chiptechnologie [1]. De coalitie, die momenteel uit negen lidstaten bestaat, zou kunnen uitbreiden naar veertien of vijftien leden [1]. De coalitie werd in oktober 2024 al voorgesteld tijdens de bijeenkomst van de Groep van Zeven in Rome [1]. De huidige leden zijn Oostenrijk, België, Finland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen, Spanje en Nederland [1].
Nederlandse visie en aanpak
Volgens de Nederlandse minister van Economische Zaken, Dirk Beljaarts, richt de coalitie zich op de behoeften van de industrie om succesvol te zijn [1]. De coalitie combineert kennis van bedrijven, onderzoeksinstellingen en beleidsmakers [1]. Beljaarts benadrukt dat de coalitie niet tegen de Europese Commissie is gericht, maar juist een aanvulling vormt [1]. Nederland heeft zich ten doel gesteld om de komende vijf jaar 33.000 nieuwe technische banen in de chipindustrie te creëren [1]. Wel legde Nederland in 2024 beperkingen op aan bepaalde chipmachines na druk vanuit Washington [1].
Finland en de Nederlandse aanpak vergeleken
Naast Nederland heeft ook Finland een strategie gelanceerd om de chipindustrie te versterken [1]. Finland introduceerde in 2024 de ‘Chips from the North’-strategie, met als doel de toegevoegde waarde te verdrievoudigen en het aantal banen te verviervoudigen tot 20.000 in tien jaar [1]. De Finse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkeling, Ville Tavio, was samen met zijn Nederlandse collega in Singapore voor de Semicon South-east Asia [1]. Tavio ziet Finland als de ideale onderaannemer, waarbij kleinere bedrijven componenten, apparatuur en software leveren aan grotere spelers [1].
Economische en politieke overwegingen
De economie van Finland is met 300 miljard dollar aanzienlijk kleiner dan de Nederlandse economie van 1,1 biljoen dollar [1]. Begin mei 2025 werd de EU-Singapore Digital Trade Agreement ondertekend [1]. De Europese Commissie heeft de groeiverwachtingen voor de EU vorige week (18-24 mei 2025) verlaagd als gevolg van Amerikaanse tarieven [1]. Minister Beljaarts benadrukt het belang van internationale samenwerking en handel, ook met China [1]. Hij stelt dat het altijd loont om de wereld te verkennen en samen te werken [1].