Europese Chips Act: te ambitieus of noodzakelijk kwaad?

2025-05-30 politiek

Brussel, vrijdag, 30 mei 2025.
De Europese Chips Act, een poging om de halfgeleiderindustrie in Europa te versterken, staat onder zware druk. Critici vrezen dat de gestelde doelen onhaalbaar zijn. De act, die Europa minder afhankelijk moet maken van de VS en Azië, kampt met financieringsproblemen en strenge regelgeving. Een ‘Chips Act 2.0’ wordt overwogen. Lukt het Europa om een aantrekkelijk klimaat te scheppen voor chip-startups, of blijft het achter bij de Amerikaanse concurrentie?

De kiem van een idee

De Europese Chips Act is ontstaan uit de noodzaak om de strategische autonomie van Europa te vergroten [1]. De pandemie en geopolitieke spanningen legden de kwetsbaarheid van de wereldwijde toeleveringsketens bloot [7]. Europa wil minder afhankelijk zijn van halfgeleiders uit de Verenigde Staten en Azië [1]. De act beoogt de productie van chips in Europa te stimuleren en een veerkrachtiger ecosysteem te creëren [1]. Dit moet de Europese industrie beter beschermen tegen toekomstige crises en technologische dominantie veiligstellen [7].

Ambitieuze doelstellingen

De Chips Act streeft ernaar het Europese aandeel in de wereldwijde chipmarkt te verhogen van 10% in 2020 tot 20% in 2030 [7]. Om dit te bereiken, wil de EU investeringen aantrekken en innovatie stimuleren [2][1]. De act omvat maatregelen om onderzoek en ontwikkeling te bevorderen, de productiecapaciteit uit te breiden en een aantrekkelijk klimaat te scheppen voor chipbedrijven [1]. Er is echter kritiek op de haalbaarheid van deze ambitieuze doelstellingen, gezien de huidige uitdagingen op het gebied van financiering en regelgeving [1].

Uitdagingen en knelpunten

Een van de grootste uitdagingen is het aantrekken van voldoende investeringen [1]. De Europese Commissie heeft een publiek-privaat fonds van minstens 10 miljard euro voorgesteld om startups en scale-ups te ondersteunen [2]. Strenge regelgeving in Europa bemoeilijkt de snelle groei van technologiebedrijven [2]. Fredrik Erixon, directeur van het European Centre for International Political Economy (ECIPE), stelt dat veel experimenten en investeringen Europa verlaten vanwege de complexe regelgeving [2]. Dit maakt het moeilijk voor Europa om te concurreren met de Verenigde Staten en Azië [1].

De concurrentie met Amerika

De Amerikaanse CHIPS and Science Act, die in 2022 werd aangenomen, is een directe concurrent van de Europese Chips Act [1]. De Amerikaanse wet omvat aanzienlijke subsidies en belastingvoordelen om de binnenlandse chipindustrie te stimuleren [1]. Europa moet een aantrekkelijk investeringsklimaat creëren om te voorkomen dat bedrijven naar de VS trekken [1]. De opening van een TSMC chip design hub in München, Duitsland, is een positieve ontwikkeling [4]. Deze hub zal zich richten op geavanceerde chips voor de auto-industrie, industriële systemen en AI-technologieën [4].

De rol van Brainport

Het Brainport-ecosysteem in Nederland speelt een cruciale rol in de Europese halfgeleiderindustrie [GPT]. Met bedrijven als ASML is de regio een belangrijke speler in de ontwikkeling van chiptechnologie [GPT]. Politieke beslissingen en beleidsveranderingen hebben directe gevolgen voor Brainport [GPT]. De Chips Act kan kansen bieden voor verdere groei en innovatie in de regio, mits de randvoorwaarden kloppen [GPT]. Het is essentieel dat Brainport profiteert van de Europese inspanningen om de chipindustrie te versterken [GPT].

Reshoring en duurzaamheid

De Chips Act kan ook bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de EU [7]. Door productie terug te halen naar Europa, kunnen de CO2-uitstoot en de afhankelijkheid van vervuilende productieprocessen in andere landen worden verminderd [7]. Een studie toont aan dat reshoring van strategische producten, waaronder chips, kan leiden tot een netto besparing in de CO2-voetafdruk van de EU [7]. De grootste emissiereducties worden behaald in de ijzer- en staalsector, maar ook bij chips en circuits zijn aanzienlijke besparingen mogelijk [7].

Een nieuwe strategie voor startups

De Europese Commissie lanceerde de EU Startup and Scaleup Strategy om een bloeiende technologiesector te creëren [2]. Dit initiatief, genaamd ‘Choose Europe to Start and Scale’, is gericht op het aantrekken en behouden van talent [2]. Het plan omvat acties op vijf hoofdgebieden, waaronder een innovatievriendelijke omgeving, een Scaleup Europe Fund en het aantrekken van toptalent [2]. Stéphane Séjourné, uitvoerend vicevoorzitter van de EC, benadrukt dat bedrijven die in Europa geboren zijn, ook in Europa moeten kunnen groeien [2].

De toekomst van de Chips Act

De Europese Commissie zal eind 2027 rapporteren over de implementatie van de Startup and Scaleup Strategy [2]. De toekomst van de Chips Act hangt af van het vermogen van Europa om een aantrekkelijk investeringsklimaat te creëren en regelgeving te verminderen [1][2]. De concurrentie met de VS en Azië blijft groot, maar met gerichte inspanningen en strategische investeringen kan Europa een belangrijke speler worden in de wereldwijde chipindustrie [1]. De focus op duurzaamheid en het aantrekken van talent zijn essentieel voor het succes van de act [7][2].

Bronnen

Chips Act Halfgeleiderindustrie